در سال‌های اخیر، فناوری‌های دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین به سرعت در تمامی بخش‌های اقتصادی و اجتماعی نفوذ کرده‌اند. یکی از جدیدترین حوزه‌هایی که تحت تاثیر این تحول قرار گرفته، سیستم توزیع دارو است. اما موضوع توزیع آنلاین دارو در ایران با واکنش‌ها و چالش‌های جدی از سوی نهادهای سنتی، مانند انجمن داروسازان، روبرو شده است. در این مقاله، به بررسی عمق این موضوع، چالش‌ها و فرصت‌ها می‌پردازیم و راه‌حل‌هایی برای تعادل میان نوآوری و نظارت ارائه می‌کنیم.
نامه اعتراض‌آمیز انجمن داروسازان: توقف توزیع آنلاین دارو
انجمن داروسازان ایران در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور، اعتراض خود را نسبت به توزیع آنلاین دارو اعلام کرد و خواستار توقف این روند شد. این نامه که توسط شهرام کلانتری خاندانی، رئیس انجمن داروسازان، امضا شده است، پلتفرم‌های آنلاین را به ایجاد مشکلاتی نظیر «فساد آشکار» و «رانت» متهم کرده است و دخالت مستقیم رئیس‌جمهور برای توقف این فرآیند را ضروری دانسته است.
“قوانین باید مشورتی و مبتنی بر واقعیت‌های میدانی باشد، نه خلق‌الساعه.”
رئیس سازمان فناوری اطلاعات
در سوی دیگر، رئیس سازمان فناوری اطلاعات تأکید کرد که فروش اینترنتی دارو در یک یا دو استان به صورت آزمایشی آغاز شده و بخش خصوصی به‌عنوان ذینفع اصلی باید در طراحی مقررات دیده شود. این تضاد آشکار، نشان‌دهنده شکاف عمیقی است که میان نهادهای سنتی و فناورانه در ایران وجود دارد.
ریشه تنش‌ها: تقابل سنت و نوآوری
تقابل میان انجمن داروسازان و پلتفرم‌های توزیع آنلاین دارو، ناشی از سال‌ها کشمکش و اختلاف‌نظر است. از یک سو، نهادهای سنتی نگران امنیت اطلاعات بیماران و سوءاستفاده‌های اقتصادی هستند و از سوی دیگر، پلتفرم‌های سلامت دیجیتال، توزیع آنلاین دارو را راه‌حلی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی بیماران، به ویژه در مناطق دورافتاده می‌دانند. به عنوان مثال، پلتفرم‌هایی مانند «دکتر ساینا»، از عدم همکاری سازمان‌های حاکمیتی گله دارند و معتقدند این سازمان‌ها برای تضعیف آن‌ها، استراتژی‌های پیچیده‌ای در پیش گرفته‌اند.
در همین راستا، برخی موانع ایجاد شده در پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌کالا نیز نشان‌دهنده مقاومت شدید ساختارهای سنتی در برابر ورود فناوری‌های نوین به حوزه سلامت است.
مسئله امنیت و شفافیت اطلاعات
یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، امنیت اطلاعات پزشکی بیماران است. انجمن داروسازان معتقد است که پلتفرم‌ها می‌توانند امنیت داده‌های بیماران را به خطر انداخته و به دلیل نبود زیرساخت‌های قانونی، باعث ایجاد بی‌اعتمادی شوند. اما پلتفرم‌های آنلاین این ادعا را رد کرده و امنیت فناوری‌های خود را تضمین می‌کنند. از طرف دیگر، سامانه مرجع سازمان غذا و دارو، که برای افزایش امنیت طراحی شده است، به دلیل کندی در اجرا همچنان ناکارآمد باقی مانده است.
تجربیات جهانی در سلامت دیجیتال
کشورهای پیشرفته‌ای مانند آلمان، با پیاده‌سازی سیستم‌هایی نظیر e-prescription (نسخه الکترونیکی)، توانسته‌اند دسترسی به دارو را بهبود ببخشند و همزمان امنیت بیماران را افزایش دهند. بررسی این نمونه‌ها نشان می‌دهد که پذیرش هوشمندانه فناوری‌های سلامت دیجیتال، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، می‌تواند مشکلات ساختاری سیستم‌های سنتی را نیز حل کند.
ایران اکنون در شاخص آمادگی شبکه (NRI) رتبه ۷۹ را دارد، که پایین‌تر از بسیاری از کشورهاست. اگر مقاومت در برابر فناوری ادامه یابد، عقب‌ماندگی بیشتر در این شاخص قابل پیش‌بینی است.
راه‌حل پیشنهادی: همکاری به جای تقابل
برای دستیابی به تعادل میان نوآوری و نظارت، ضروری است که انجمن داروسازان، سازمان غذا و دارو و پلتفرم‌های دیجیتال، از تقابل فاصله گرفته و به دنبال راه‌حلی مشترک باشند. نظارت‌های قانونی می‌توانند تضمین‌کننده حفظ حقوق بیماران باشند، اما این نظارت‌ها نباید به ابزاری برای محدود کردن فناوری‌های جدید و حذف استارتاپ‌ها تبدیل شوند.
بهبود نظارت با استفاده از الگوریتم‌های شفافیت داده، قراردادهای قانونی مشخص و پیاده‌سازی سیستم‌های نظارتی هوشمند، می‌تواند راهکاری دو‌جانبه برای حل این معضل باشد.
نتیجه‌گیری: نیاز به تغییر نگرش
مسئله توزیع آنلاین دارو در ایران، به‌عنوان یک موضوع بحرانی و فرصت‌ساز، نیازمند تغییر رویکردی بنیادی است. مقاومت در برابر فناوری نه تنها مانع پیشرفت کشور می‌شود، بلکه باعث کاهش دسترسی بیماران به داروهای ضروری در مواقع حساس خواهد شد.
در پایان از شما مخاطبین عزیز دعوت می‌کنیم که دیدگاه‌های خود را درباره این چالش بزرگ برایمان بنویسید. آیا شما با توزیع آنلاین دارو موافق هستید یا نگرانی‌های انجمن داروسازان را در اولویت می‌دانید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!
دیدگاه ها