در سال‌های اخیر، پیشرانه‌های اصلی اقتصاد جهانی و سیاست‌های نوین انرژی در برخی از کشورهای کلیدی، جهان را به سمت یک تحول عظیم سوق داده است. در سال ۲۰۲۴، تولید جهانی برق با ثبت یک رکورد تاریخی، ۴۰ درصد از منابع تجدیدپذیر تأمین شد. این رویداد نه تنها نشانه‌ای از رشد پایدار انرژی‌های پاک است بلکه تصویر روشنی از آینده انرژی جهانی را ترسیم می‌کند. این پیشرفت نتیجه تلاش‌های جمعی کشورهایی نظیر چین، اتحادیه اروپا، آمریکا و هند بوده و توانسته همچنان وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد.
پیشرفت‌های کلیدی: موتور رشد انرژی تجدیدپذیر
رشد انرژی پاک به لطف توسعه سریع انرژی خورشیدی، پیشرفت‌های مستمر در فناوری توربین‌های بادی، احیای نیروگاه‌های برق‌آبی و افزایش محدود انرژی هسته‌ای ممکن شده است. گزارش اندیشکده بریتانیایی «امبر» تحت عنوان «بررسی جهانی برق ۲۰۲۵» بر داده‌هایی از ۲۱۵ کشور استناد کرده و عوامل کلیدی تحول را برشمرده است. این گزارش تأکید می‌کند که چین با ۸۱ درصد و اتحادیه اروپا با ۷۱ درصد، پیشتاز تأمین برق از منابع تجدیدپذیر در جهان هستند.
خورشید: قهرمان انرژی‌های تجدیدپذیر
انرژی خورشیدی همچنان به عنوان سریع‌ترین منبع در حال رشد، رکورددار است. در سال گذشته، تولید برق خورشیدی جهانی ۲۹ درصد افزایش یافت و به ۲۱۳۱ تراوات‌ساعت رسید که چین و آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این انرژی هستند. همچنین، اتحادیه اروپا بالاترین نرخ رشد را با ۲۱ درصد تجربه کرده و برق خورشیدی در این منطقه برای اولین بار از زغال‌سنگ پیشی گرفته است.
باد: دومین نیروی پاک جهانی
انرژی بادی نیز رشد مثبتی داشته و ۸٫۱ درصد از ترکیب منابع برق جهانی را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص داده است. کشورهای بزرگ نظیر چین علی‌رغم کاهش شدت وزش باد، همچنان پیشرو در نصب توربین‌های بادی هستند. این امر با وجود کاهش تدریجی نرخ رشد، همچنان سهم قابل توجهی از تولید برق جهان را تامین می‌کند.
عبور از دوران زغال‌سنگ
برای اولین بار، سهم تولید برق از منابع بادی و خورشیدی در آمریکا از زغال‌سنگ بیشتر شد. این موفقیت با کاهش سهم زغال‌سنگ به کمتر از ۱۵ درصد همراه بود، در حالی که برق پاک به رکورد ۷۵۷ تراوات‌ساعت رسید. هند نیز، علی‌رغم باقی ماندن در وابستگی شدید به منابع زغال‌سنگ، توانست سومین تولیدکننده بزرگ برق خورشیدی و بادی جهان لقب گیرد.
گرمایش جهانی و چالش‌های پیش رو
هرچند گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر با شتاب در حال انجام است، اما موج‌های گرما در سال گذشته موجب افزایش جزئی در تولید برق از منابع فسیلی به میزان ۱٫۴ درصد شد. تحلیل‌های جدید نشان داده‌اند که اگر تأثیر گرما حذف شود، برق پاک توانسته ۹۶ درصد از رشد تقاضای جهانی را پوشش دهد. این داده‌ها نشان می‌دهد که تأثیر گرمایش جهانی همچنان یک مانع کلیدی بر سر راه گذار انرژی است.
«حتی کشورهایی مانند عربستان سعودی و پاکستان نیز نقش مهمی در تسریع این تغییرات جهانی دارند. اما تأثیرات گرمایش زمین ممکن است باعث تغییرات کوتاه‌مدت در مصرف سوخت‌های فسیلی شود.»
– گزارش اندیشکده امبر
نگاهی به آینده: آیا جهان به سمت پاکی بیشتر حرکت خواهد کرد؟
با وجود چالش‌های موجود، شواهد حاکی از این است که منابع پاک به تدریج جایگزین سوخت‌های فسیلی خواهند شد. سیاست‌های انرژی کشورها، توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و مدل‌های جدید تولید و ذخیره‌سازی انرژی، مسیر سبزتری را پیش روی جهان قرار داده‌اند. در کوتاه‌مدت، نوساناتی محتمل است، اما روند کلی حرکت به سمت پاکی بیشتری خواهد بود.
نتیجه‌گیری
آمار و ارقام گزارش تازه نشان می‌دهند که جهان در مسیر تحولی ناخوشایند نسبت به سوخت‌های فسیلی قرار دارد. اگرچه هنوز راهی طولانی باقی مانده، اما به نظر می‌رسد روزی جهانی پاک‌تر و پایدارتر در انتظار مردم خواهد بود.
نظر شما چیست؟ آیا رشد انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بر چالش‌های مربوط به گرمایش جهانی غلبه کند؟ لطفاً دیدگاه خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید!
دیدگاه ها