مسئله وجود حیات در مریخ همواره یکی از بزرگ‌ترین معماهای علمی بشر بوده است. با کشفیات اخیر مریخ‌نورد کیوریاسیتی ناسا، این پرسش قدیمی به مراحل جدیدی از بررسی وارد شده است. یافته‌های جدید حاکی از آن است که بلندترین مولکول‌های کربنی شناخته‌شده در مریخ ممکن است باقی‌مانده‌های حیات باستانی باشند. در این مقاله، جزئیات پشت پرده این کشف و اهمیت آن برای علوم زیستی و فضایی بررسی می‌شود.
کشف مولکول‌هایی با قدمت ۳.۷ میلیارد سال
طبق مطالعه‌ای که در مجله PNAS منتشر شده است، پژوهشگران موفق به کشف زنجیره‌های کربنی متشکل از دوازده اتم شده‌اند که در سنگی از قدمت ۳.۷ میلیارد سال قبل یافت شده است. این سنگ از دریاچه خشک‌شده‌ای به نام خلیج یلونایف جمع‌آوری شده است. این زنجیره‌های کربنی ممکن است از اسیدهای چرب، مولکول‌های کلیدی مرتبط با زندگی تشکیل شده باشند.
این واقعیت که مولکول‌های شکننده هنوز پس از میلیاردها سال وجود دارند نشان می‌دهد که شاید شواهد شیمیایی از حیاتی باستانی همچنان در خاک مریخ پنهان باشد.
– کرولاین فریسینه، شیمی‌دان مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه
این مولکول‌های هیدروکربنی شامل دکان، آندکان و دودکان، توسط ابزار تحلیل نمونه‌های کیوریاسیتی (SAM) شناسایی شدند. این یافته‌ها فرصتی مهیج برای کشف شواهد احتمالی حیاتی در گذشته‌ی مریخ ارائه می‌دهند.
متدی متفاوت برای کشف مولکول‌های پنهان
برخلاف تلاش‌های اولیه که دهه‌ای بدون نتیجه ادامه داشتند، تیم پژوهشی برای شناسایی این مولکول‌ها از روش پیشرفته‌تری استفاده کرد. از جمله، نمونه‌ها با دمای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم شدند که اکسیژن آزاد شد و امکان کشف مولکول‌های جدید را فراهم کرد. به گفته دانشمندان، این مولکول‌ها ممکن است از دم‌های اسیدهای چرب مانند اندکانوئیک اسید و دودکانوئیک اسید مشتق شده باشند.
ارتباط میان مولکول‌های کشف‌شده و شیمی زیستی
پژوهشگران برای آزمودن منشا احتمالی مولکول‌ها، اسید آندکانوئیک را در آزمایشگاه با خاک رس شبیه خاک مریخ ترکیب و مشاهده کردند که زنجیره‌های کربنی به شکل دکان تجزیه شدند. این نکته نشان‌دهنده احتمال منشاء زیستی این مولکول‌ها است. با این حال، پژوهشگران به احتمال وجود فرآیندهای غیرزیستی هشدار می‌دهند، با این تفاوت که این فرآیندها معمولاً مولکول‌هایی با اتم‌های کمتری تولید می‌کنند.
شواهد نشان می‌دهند که آب مایع برای میلیون‌ها سال در دهانه گیل باقی مانده است، که این بازه زمانی طولانی برای شکل‌گیری واکنش‌های شیمیایی مناسب برای حیات کافی بوده است.
– دانیل گلاوین، مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا
قدرت مریخ‌نورد کیوریاسیتی در کشف‌های بزرگ
از زمان فرود کیوریاسیتی در دهانه گیل در سال ۲۰۱۲ تاکنون، این مریخ‌نورد نقش کلیدی در کشف تاریخچه شیمیایی این سیاره داشته است. کیوریاسیتی تاکنون بیش از ۳۲ کیلومتر پیموده و مناطق مختلفی از جمله خلیج یلونایف و کوه شارپ را بررسی کرده است.
فرصت‌های آینده: بازگرداندن نمونه‌ها به زمین
پژوهشگران امیدوارند که در آینده بتوانند نمونه‌هایی از خاک مریخ را به زمین بازگردانند. آن‌ها معتقدند با این رویکرد امکان پاسخ به سوالات باقی‌مانده، از جمله تشخیص قطعی منشا مولکول‌های یافته‌شده، فراهم می‌شود. چنین اقدامی یک گام بزرگ در مسیر کشف حیات در خارج از زمین خواهد بود.
اندیشه نهایی
کشف بلندترین مولکول‌های کربنی در مریخ تنها یک نقطه آغاز برای سفر انسان به سوی شناخت بیشتر درباره زندگی در نقاط دیگر منظومه شمسی است. این یافته‌ها نه تنها بر درک ما از سیاره سرخ تاثیر می‌گذارند، بلکه فرصت‌های جدیدی برای تحقیقات فضایی در آینده ایجاد خواهند کرد. نظر شما درباره این کشف عظیم چیست؟ آیا ممکن است روزی بتوانیم شاهد اثبات حیات در فراسوی زمین باشیم؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاه ها