مشاهدات خارق‌العاده‌ی طبیعت همواره نشان‌دهنده‌ی زیبایی و معجزه‌های بی‌پایان جهان پیرامون ما هستند. در دسامبر ۲۰۲۳، تیمی از محققان نیوزیلندی شاهد یکی از شگفت‌انگیزترین تعاملات دریایی بودند: یک اختاپوس ماوری که سوار بر کوسه‌ای ماکو بود. این پدیده تا کنون ذهن دانشمندان را به چالش کشیده و پرسش‌های متعددی در مورد رفتار و تعاملات حیات دریایی مطرح کرده است.
اختاپوس ماوری و کوسه ماکو: رویارویی غیرمعمول
ماجرا از آنجا آغاز شد که رُشِل کانستنتاین، بوم‌شناس دریایی از دانشگاه اوکلند نیوزیلند، در خلیج هوراکی به یک کوسه ماکو برخورد که چیزی ناشناخته به سر خود داشت. ابتدا تصور می‌شد که این توده یک بویه یا تور ماهی‌گیری باشد، اما با بررسی‌های بیشتر مشخص شد که موجودی نارنجی-قهوه‌ای رنگ به سر کوسه چسبیده که بعداً به‌عنوان اختاپوسی از گونه‌ی مائوری شناسایی شد.
ونزدی دیویس، تکنسین تیم تحقیقاتی، اقدام به فیلم‌برداری از این پدیده با استفاده از پهپاد کرد. همچنین استر استاک با کمک یک دوربین زیرآبی تلاش کرد تا تصویری واضح‌تر از تعامل بین این دو موجود ثبت کند. نتیجه، تصاویری حیرت‌انگیز از اختاپوس ماوری بود که به‌طور کامل بخشی از سر کوسه را پوشانده بود.
اندازه‌گیری و نحوه تعامل
اختاپوس ماوری، بزرگترین نمونه‌ی اختاپوس در نیم‌کره جنوبی، می‌تواند تا دو متر طول و وزنی حدود ۱۲ کیلوگرم برسد. در مقایسه، کوسه ماکوی باله کوتاه که سریع‌ترین کوسه جهان است، می‌تواند سرعتی معادل ۷۴ کیلومتر بر ساعت داشته باشد. تراکم چنین موجود عظیمی بر سر کوسه خود به‌تنهایی چالش بزرگی برای کوسه محسوب می‌شود. با این حال، کوسه در این مشاهده هیچ نشانه‌ای از ناراحتی یا واکنش منفی نشان نداد.
کانستنتاین توضیح می‌دهد: «علی‌رغم فشار و وزن اختاپوس، این کوسه به‌آرامی و بی‌تنش رفتار می‌کرد. این صحنه کاملاً آرام بود.» به عقیده کارشناسان، کوسه‌ها دارای قابلیت‌های حسی پیشرفته‌ای مانند خطوط جانبی هستند که هرگونه تغییر در محیط اطراف را احساس می‌کنند، بنابراین این کوسه احتمالاً از وجود اختاپوس آگاه بوده است اما واکنشی نشان نداد.
تعاملات بین گونه‌ای: واقعیت یا تصادف؟
با توجه به محل زندگی طبیعی هر دو گونه، شکل‌گیری چنین دیداری شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد. اختاپوس‌های ماوری معمولاً در بستر دریا زندگی می‌کنند، در حالی که کوسه‌های ماکو در اعماق بیش از ۳۰۰ متر دیده می‌شوند. ارتباط این دو گونه می‌تواند نتیجه‌ی یک سری تصادف‌های طبیعی باشد. یکی از متخصصین انگلیسی، دکتر ابیگیل مک‌کواترز-گالوپ از دانشگاه پلیموث، اظهار داشت که این مشاهده نشان‌دهنده‌ی جنبه‌های ناشناخته و رمزآلود اقیانوس‌ها است.
«محیط طبیعی همواره محل تولد رخدادهای بی‌نظیر و خارق‌العاده است. این واقعه اهمیت حفاظت از اقیانوس‌ها را بیش از هر زمان دیگری به ما یادآوری می‌کند.»
– دکتر ابیگیل مک‌کواترز-گالوپ
پیامد علمی و پرسش‌های بی‌پاسخ
مشاهده چنین پدیده‌ای تأکیدی بر محدودیت دانش ما در مورد تعاملات و رفتارهای زیستی در اقیانوس‌ها است. دانشمندان هنوز نمی‌‌دانند آیا این یک همکاری زیستی بوده است یا یکی از طرفین، دیگری را برای منفعت شخصی مورد استفاده قرار داده است. همچنین سرنوشت این دو موجود نیز نامعلوم باقی می‌ماند. آیا اختاپوس توانسته است در امنیت به بستر دریا بازگردد یا توسط کوسه به‌عنوان طعمه شکار شده است؟
این رخداد علاوه بر جذابیت علمی، می‌تواند زمینه‌ای برای پژوهش‌های گسترده‌تر در حوزه تعاملات بین گونه‌ای فراهم کند. آیا امکان دارد که بسیاری از این تعاملات هنوز ناشناخته مانده باشند و به دلیل کمبود مطالعات دقیق، از دید ما پنهان شده باشند؟
جمع‌بندی نهایی
مشاهده‌ی اختاپوس سوار بر کوسه نه‌تنها توجه جهانیان را به خود جلب کرد بلکه فرصت ارزشمندی برای طرح سوالات جدید و تقویت تلاش‌های پژوهشی در محیط دریایی به‌همراه داشت. چنین مواردی نباید صرفاً به‌عنوان یک اتفاق جالب در نظر گرفته شوند، بلکه باید ابزاری برای ترغیب ما به حفاظت از اقیانوس‌ها و گونه‌های متنوع آن باشند.
تجربه‌ی این تیم تحقیقاتی نشان می‌دهد که هنوز ناشناخته‌های بسیار زیادی در اقیانوس‌ها و دنیای حیات دریایی برای کشف کردن وجود دارند. اما نظر شما چیست؟ آیا این نوع تعاملات بین گونه‌ای می‌تواند اسرار جدیدی از جهان زیستی را برای ما آشکار کند؟ با ما در میان بگذارید!
دیدگاه ها