چالش‌های استارلینک در ایران و موضع‌گیری آمریکا؛ قوانین ایران در برابر فناوری نوین

رشد اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در جهان، با امیدواری‌هایی برای افزایش دسترسی به اینترنت آزاد در ایران همراه بوده است. درحالی‌که بسیاری از کاربران ایرانی به استفاده از این فناوری رو آورده‌اند، اما چالش‌های متعددی میان قوانین حاکمیتی ایران و الزامات بین‌المللی برجسته شده است. موضع‌گیری اخیر آمریکا، بار دیگر این تناقضات را پررنگ کرده است.

زمینه‌سازی برای همکاری استارلینک با ایران

وزارت ارتباطات دولت سیزدهم ایران با مدیریت عیسی زارع‌پور، تلاش‌های ویژه‌ای برای الزام استارلینک به رعایت قوانین سرزمینی کشور انجام داده است. این تلاش‌ها شامل مکاتباتی با اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) بوده که در نهایت به صدور ابلاغیه‌ای از طرف این اتحادیه برای همکاری استارلینک با ایران منتهی شد. امیر محمدزاده لاجوردی، رئیس سازمان تنظیم مقررات، این اقدام را یکی از دستاوردهای مهم وزارت‌خانه دانست.

“شرکت اسپیس ایکس مکلف به همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای خود شد.”

– امیر محمدزاده لاجوردی، رئیس سازمان تنظیم مقررات دولت سیزدهم

پاسخ صریح آمریکا به درخواست ایران

در مقابل، ایالات متحده در نامه‌ای رسمی به ITU، تصمیم مذکور را رد کرد. در این نامه تأکید شده است که آمریکا هیچ تعهدی برای اعمال قوانین مرزی و گمرکی ایران بر استارلینک ندارد. همچنین، دریافت سیگنال‌های استارلینک در خاک ایران را خارج از چارچوب وظایف و مقررات بین‌المللی دانسته‌اند. در بخشی از این نامه آمده است:

“هیچ الزامی برای اپراتور ماهواره یا نهاد ابلاغ‌کننده وجود ندارد تا موقعیت ایستگاه‌های زمینی را ردیابی یا منطقه‌ای را از نواحی تحت پوشش ماهواره حذف کند.”

– J. Schwartz، کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده

استارلینک، اینترنت آزاد و چالش‌های پیش‌رو

در شرایطی که کیفیت پایین اینترنت و محدودیت‌های موجود در داخل کشور روبه افزایش است، کاربران بیشتری به خدمات استارلینک روی می‌آورند. اینترنت ماهواره‌ای که برای برقراری ارتباط در مناطق دورافتاده طراحی شده بود، حالا به ابزاری برای دسترسی به اینترنت آزاد برای مردم ایران تبدیل شده است. واکنش‌ها به سیاست‌های دولت در این زمینه به‌ویژه از سوی موافقان و مخالفان فیلترینگ ادامه دارد.

جمع‌بندی: آیا توافقی ممکن است؟

تلاش‌های ایران برای کنترل فناوری‌های بین‌المللی در حوزه اینترنت و ایستادگی آمریکا در برابر این خواسته‌ها، نشان‌دهنده‌ی واقعیت‌های پیچیده تعاملات بین‌المللی است. با توجه به رشد روزافزون کاربران ایرانی استارلینک، به نظر می‌رسد که این موضوع در آینده نیز به یکی از محورهای چالش‌برانگیز در حوزه فناوری و سیاست تبدیل خواهد شد. مسئولان ایران باید با نگاهی واقع‌گرایانه و با توجه به نیازهای مردم، تصمیمات درست‌تری برای آینده فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور اتخاذ کنند.