افشای رفتار عجیب میمون‌های کپوچین: پدیده‌ای بی‌سابقه یا پیامد بی‌حوصلگی؟

در موضوعی که تا حدی عمیقاً علمی و تا حدی تکان‌دهنده به نظر می‌رسد، محققان شاهد رفتارهایی عجیب و شاید بی‌سابقه از میمون‌های کپوچین روسفید در جزیره جیکارون، واقع در پارک ملی کویبا پاناما، بوده‌اند. این جزیره که به دلیل جدایی آن از خشکی به آزمایشگاهی طبیعی برای مطالعات رفتارشناسی تبدیل شده است، میزبان پدیده‌ای عجیب بوده که توجه دانشمندان و رسانه‌ها را به خود جلب کرده است: میمون‌های کپوچین به ربودن بچه‌میمون‌های جیغ‌کش روی آورده‌اند. اما چرا؟

جزیره جیکارون: آزمایشگاهی طبیعی

جزیره جیکارون، به دلیل دوری از سکونتگاه‌های انسانی، به محل مناسبی برای بررسی رفتارهای گونه‌ای خاص از میمون‌های کپوچین تبدیل شده است. پیشتر، دانشمندان مشاهده کرده بودند که این میمون‌ها «وارد عصر سنگ» شده و از ابزار برای تهیه غذا استفاده می‌کنند. این موضوع توجه ویژه محققان را جلب کرده و آنها را به نصب دوربین‌های تله‌ای در این منطقه ترغیب کرده بود تا رفتارهای این گونه را مورد تحلیل قرار دهند.

بااین‌حال، مشاهدات اخیر نشان‌دهنده رفتاری متفاوت و تا حد زیادی مرموز است: گروهی از نرهای نابالغ کپوچین دست به ربودن بچه‌میمون‌های جیغ‌کش زده‌اند. این رفتار که برای اولین بار توسط زویی گلدزبرو، دانشجوی دکترا در مؤسسه رفتارشناسی جانوری ماکس پلانک، گزارش شد، شگفتی پژوهشگران را برانگیخته است.

«لحظه جوکر»: تولد رفتاری نادر

زویی گلدزبرو، هنگام مرور تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌های تله‌ای نصب‌شده در جزیره، برای اولین بار متوجه این رفتار شد. در این تصاویر، میمون‌های کپوچین نر نابالغ دیده شدند که بچه‌میمون‌های جیغ‌کش را بر پشت خود حمل می‌کردند. این رفتار به حدی عجیب بود که گلدزبرو به سرعت آن را با استاد راهنمای خود، دکتر برندن بارت، در میان گذاشت. مرور داده‌های بیش از یک سال از 76 دوربین تله‌ای، منجر به کشف تصاویری شد که چهار نمونه از این رفتار را تأیید کردند.

«آن رفتار آن‌قدر غیرعادی بود که فورا به دفتر استاد راهنمایم رفتم و درباره آن از او پرسیدم.»

– زویی گلدزبرو

این رفتار که عموماً در خط زمانی کوتاهی گسترش یافته است، نشان‌دهنده نوعی تقلید گروهی در میان میمون‌های کپوچین است. دکتر بارت می‌گوید: «میمون می‌بیند، میمون تقلید می‌کند.» اما این رفتار به یک «بازی بچه‌گانه» ختم نمی‌شود؛ چراکه بسیاری از بچه‌میمون‌های ربوده‌شده جان خود را از دست داده‌اند، زیرا میمون‌های کپوچین قادر به تأمین مواد غذایی لازم برای آنها نیستند.

تحلیل دلایل این رفتار

علت اصلی این رفتار هنوز ناشناخته است، اما یک فرضیه قابل تأمل این است که بی‌حوصلگی و نبود شکارچی در جزیره، شرایطی برای ظهور این رفتار فراهم کرده است. به نظر می‌رسد زندگی راحت و نبود چالش‌های طبیعی جدی، باعث شده است که میمون‌های کپوچین زمان بیشتری برای خلاقیت و حتی رفتارهای عجیبی مانند ربودن بچه‌میمون صرف کنند. پروفسور مگ کروفوت این موقعیت را با تاریخی مقایسه می‌کند که در اروپا پیشرفت‌های علمی و هنری در کنار وقایع ناخوشایند مستعمراتی شکل گرفت.

در همین حال، پرسش اصلی برای پژوهشگران اینجاست که آیا این رفتار ارتباطی با رفتار استفاده از ابزار در کپوچین‌ها دارد یا خیر. تیم پژوهشی معتقد است که داده‌های بیشتر می‌تواند ارتباط بین این دو رفتار را روشن کند.

پیامدهای این رفتار

از دیدگاه زیست‌محیطی، این رفتار ممکن است به آسیب بیشتر به جمعیت میمون‌های جیغ‌کش منجر شود؛ چراکه این گونه، حتی پیش از این رفتار نیز در لیست گونه‌های در خطر انقراض قرار داشت. شواهد نشان داده‌اند که والدین بچه‌میمون‌های ربوده‌شده، تلاش‌هایی برای بازگرداندن فرزندان خود انجام داده اما ناکام مانده‌اند. این امر نشان می‌دهد که رفتار میمون‌های کپوچین نه از روی نیاز زیستی، بلکه ناشی از شرایط خاص زندگی آنها در جزیره است.

راه پیش‌رو: حفاظت در برابر بی‌حوصلگی؟

هم‌اکنون، محققان باید تصمیم‌گیری کنند که آیا مداخله در این رفتار و تلاش برای حفاظت از میمون‌های جیغ‌کش ضروری است یا اینکه داده‌های علمی بیشتری از این رفتار عجیب جمع‌آوری کنند. به‌نظر می‌رسد تعادل میان حفاظت از حیات‌وحش و ادامه پژوهش‌های علمی، چالشی مهم برای این تیم تحقیقاتی باشد.

نگاهی فراتر: آیا حیوانات نیز بی‌حوصلگی را تجربه می‌کنند؟

مطالعات مشابه در گذشته نشان داده‌اند که حیوانات در شرایط خاص، ممکن است رفتارهایی از خود بروز دهند که ظاهراً فایده زیستی ندارند. اما نکته جالب در اینجا این است که این رفتارها گاهی می‌توانند بستری برای نوآوری یا حتی تغییرات فرهنگی در گونه باشند. آیا رفتار میمون‌های کپوچین نیز می‌تواند چیزی فراتر از بی‌حوصلگی باشد؟ یا آغازی بر روند رشد فرهنگی در این گونه به شمار می‌آید؟

نظرات پایانی

پدیده‌ای که در جزیره جیکارون مشاهده شده است، نه‌تنها برای دنیای علمی جذاب است، بلکه پرسش‌های جدی درباره ارتباط میان رفتارهای طبیعی، محیط‌زیست و شرایط زندگی حیوانات برمی‌انگیزد. آیا می‌توان این رفتار را نشانه‌ای از خلاقیت یا حتی فرهنگی در گونه میمون‌های کپوچین تلقی کرد؟

نظر شما در مورد این رفتار چیست؟ آیا معتقدید که چنین رفتارهایی باید تحت کنترل قرار بگیرند یا می‌توانند هیجان‌انگیزترین کشف‌های علمی را در پی داشته باشند؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.