اقیانوس‌ها بیش از ۷۰ درصد سطح زمین را پوشش می‌دهند و به عنوان یکی از مهم‌ترین سیستم‌های حیات‌بخش سیاره ما، نقشی حیاتی در تغییرات اقلیمی، تولید اکسیژن و زیستگاه‌های جانوری ایفا می‌کنند. با این وجود، تحقیقات جدید پرده از واقعیتی تکان‌دهنده برداشته‌اند: تنها ۰.۰۰۱ درصد از اعماق اقیانوس‌ها تاکنون توسط بشر مشاهده شده است. این آمار نشان‌دهنده‌ی شکاف عمیقی در دانش بشری ما نسبت به یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های زمین است. در این مقاله، به بررسی ابعاد این چالش و فرصت‌ها و تهدیدهای پیشرو می‌پردازیم.
اهمیت کاوش اعماق اقیانوس‌ها
اقیانوس‌های عمیق، که مناطقی با عمق بیش از ۲۰۰ متر را شامل می‌شوند، ۶۶ درصد از سطح زمین را تشکیل می‌دهند. این مناطق نه تنها میزبان فرآیندهای حیاتی مانند جریان‌های دریایی و ذخایر اکسیژن هستند، بلکه ترکیبات زیستی ارزشمندی که در درمان بیماری‌های انسانی نقش دارند نیز در این مناطق یافت شده‌اند. اما همچنان، عدم اطلاع کافی از اعماق اقیانوس‌ها، مانع توسعه‌ی پایدار و مدیریت بهتر محیط‌زیست دریایی می‌شود.
بررسی مأموریت‌های اقیانوسی و محدودیت‌های آن‌ها
تیم تحقیقاتی که داده‌های ۴۳٬۶۸۱ مأموریت زیرآبی را تحلیل کرده بود، دریافت که این مأموریت‌ها تنها بخش کوچکی از بستر اقیانوس‌ها را تحت پوشش قرار داده‌اند. این بررسی‌ها نشان داده‌اند که حتی کشورهای پیشرو مانند ایالات متحده، ژاپن و نیوزیلند که ۹۷ درصد اکتشافات اقیانوسی را انجام داده‌اند، تنها ۰.۰۰۱ درصد از کل بستر اقیانوس‌ها را نقشه‌برداری کرده‌اند.
«نمونه‌ی اندک و کم‌بعدی از میزان اکتشافات اقیانوس‌ها چالش‌برانگیز و مسئله‌ساز است.»
تیم تحقیقاتی
نرخ فعلی انجام مأموریت‌های جدید، یعنی فقط ۳ کیلومتر مربع در سال، نشان می‌دهد که برای نقشه‌برداری کامل اقیانوس‌ها با همین روش‌ها، صد هزار سال زمان نیاز است. این مسأله بدون تغییرات اساسی در رویکردهای تحقیقاتی، بهبود منابع فنی، و کاهش هزینه‌ها، حل‌ناشدنی به نظر می‌رسد.
نقش اتوماسیون در اکتشاف اعماق
یکی از راهکارهای پیشنهادی برای کاهش هزینه‌ها و تسریع در فرآیندها، خودکارسازی مأموریت‌های اکتشافی است. خودکارسازی نه تنها می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهد بلکه امکان پوشش گسترده‌تر و با جزئیات بیشتری از بستر اقیانوس‌ها را فراهم می‌کند. این تکنولوژی‌ها شامل استفاده از زیردریایی‌های هوشمند، روبات‌های مستقل، و حسگرهای پیشرفته است که می‌توانند مناطقی را که دسترسی به آن‌ها برای انسان خطرناک یا غیرممکن است، بررسی کنند.
فواید اقتصادی و زیست‌محیطی کاوش اقیانوس‌ها
فراتر از جنبه‌های علمی، نقشه‌برداری از اقیانوس‌ها می‌تواند به طور مستقیم به منافع اقتصادی و زیست‌محیطی منجر شود. این داده‌ها برای جلوگیری از برخورد کشتی‌ها با کوه‌های زیرآبی، پیش‌بینی جریان‌های جزر و مدی، و مدل‌سازی تغییرات اقلیمی استفاده می‌شوند. همچنین، اکتشاف ذخایر معدنی زیردریایی و ترکیبات زیستی، فرصت‌های جدیدی برای صنایع فراهم می‌کند.
«از نظر منافع جمعی، نقشه‌برداری از بستر دریا بسیار باارزش است.»
ویکتور وسکوو، کاوشگر
ویکتور وسکوو معتقد است که کاهش هزینه‌ها می‌تواند این مأموریت‌ها را دسترس‌پذیرتر کند و به محققین اجازه دهد تا از مزایای اقتصادی و علمی این اکتشافات بهره‌مند شوند.
چرا این مسئله مهم است؟
دانش محدود ما درباره‌ی اقیانوس‌ها نه تنها درک انسان را از فرآیندهای طبیعی زمین محدود می‌کند، بلکه نحوه‌ی تعامل ما با محیط‌زیست و استفاده از منابع طبیعی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. اقیانوس‌ها سیستم‌هایی پیچیده و پویا هستند که با اقلیم، زیست‌محیط دریایی، و حیات انسانی در تعامل مداوم هستند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در این حوزه نه تنها یک تصمیم علمی بلکه یک تصمیم حیاتی برای آینده بشریت است.
افق آینده
پروژه‌هایی مانند «Seabed 2030» که هدف آن‌ها نقشه‌برداری کامل از بستر اقیانوس‌ها تا سال ۲۰۳۰ است، نمونه‌ای از تلاش‌های بین‌المللی برای دستیابی به این هدف مهم است. اما همان‌طور که محققین اشاره کرده‌اند، برای موفقیت در این مسیر، همکاری بین‌المللی، تأمین بودجه‌ی پایدار، و استفاده از فناوری‌های مدرن امری ضروری است.
نتیجه‌گیری
اقیانوس‌های عمیق به عنوان یکی از کمتر شناخته‌شده‌ترین بخش‌های زمین، پتانسیل‌های علمی و اقتصادی بی‌شماری دارند که می‌توانند زندگی بشر را دگرگون کنند. اما دستیابی به شناخت کامل از این اکوسیستم‌های عظیم، تنها از طریق تغییرات اساسی در نحوه‌ی نگاه، تحقیق و فناوری امکان‌پذیر است. آیا شما فکر می‌کنید که سرمایه‌گذاری در این حوزه ضروری است؟ نظرات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید!
دیدگاه ها