اکوسیستم دیجیتال ایران که طبق انتظار میبایست بستری برای رشد و توسعه فراگیر کسبوکارها ایجاد کند، به دلیل تمرکز بیش از حد بر کلانشهرهایی مثل تهران، از نقاط ضعف و نابرابریهای ساختاری رنج میبرد. شهرستانها، که میتوانند فرصتی طلایی برای اشتغالزایی و تقویت اقتصاد محلی فراهم آوردند، به حاشیه رانده شدهاند. در این مقاله، مشکلات کسبوکارهای محلی، نقش اتحادیهها و راهکارهای پیشنهادی بررسی میشود.
تمرکز تهرانمحور و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
تمرکز سیاستگذاریهای دیجیتال و خدمات فناوری اطلاعات بر تهران باعث شده است تا بسیاری از کسبوکارهای موجود در شهرهای کوچک نتوانند سهمی عادلانه از امکانات اقتصاد دیجیتال داشته باشند. این شکاف بزرگ نهتنها مانع دسترسی صاحبان کسبوکارهای محلی به منابع مالی و فناوری شده، بلکه جریان اشتغال را در این مناطق کاهش داده است.
«متأسفانه وقتی کسبوکارهای بزرگ وارد شهرهای کوچک میشوند، رقبای کوچکتر به دلیل نداشتن ابزار رقابت حذف میشوند.»
– رضا الفتنسب
چالشهای زیرساختی در شهرستانها
یکی از مشکلات عمدهای که کسبوکارهای شهرستانی با آن روبهرو هستند، نبود زیرساختهای دیجیتالی همچون اینترنت پرسرعت و دسترسی به سختافزار مدرن است. این در حالی است که کشورهای موفق مانند ترکیه با سرمایهگذاری بر پلتفرمهای بومی خود مانند Trendyol توانستهاند راه را برای پیشرفت شهرستانها باز کنند.
در ایران، نبود نگاه سیستماتیک به توسعه منطقهای، شهرستانها را از نقشه توسعه اقتصادی دیجیتال حذف کرده است. بدین ترتیب، شهرهای کوچک در مقایسه با تهران، که از زیرساختهای پیشرفته برخوردار است، هر روز عقبتر میمانند.
جا دارد؟ نقش اتحادیهها در احیای اقتصاد شهرستانی
اتحادیه کسبوکارهای مجازی نقش کلیدی در بهتعادلرساندن محیط رقابت بازی میکند. طبق گفتههای «رضا الفتنسب»، ایجاد کارگروههای شهرستانی میتواند به عنوان ابزاری برای رفع نابرابریها، حمایت از کسبوکارهای محلی و کاهش سلطه پلتفرمهای بزرگ عمل کند.
«اتحادیه باید بهعنوان یک نهاد صنفی، از کسبوکارهای شهرستانی حمایت کند و برای آنها بستری فراهم کند که بتوانند حرفشان را به گوش نهادهای تصمیمگیر برسانند.»
– رضا الفتنسب
این اقدامات نه تنها باعث تقویت اعتماد عمومی به سیاستهای دیجیتالی خواهد شد، بلکه اقتصاد مناطق کمتربرخوردار را نیز پویا میکند.
ضعف سیاستگذاری و فرصتهای از دست رفته
نبود برنامهریزی بلندمدت و سیاستگذاری منسجم برای توسعه شهرستانها، استفاده از میلیاردها تومان ظرفیت منطقهای را به چالش کشیده است. اگر این روند ادامه یابد، شکاف دیجیتال میان تهران و دیگر شهرها به اندازهای عمیق خواهد شد که بازیابی آن به دههها زمان نیاز خواهد داشت.
آمارها نشان میدهد که در حال حاضر، بیش از ۷۰٪ از استارتآپهای موفق کشور در تهران مستقرند، در حالی که ظرفیت اقتصادی استانهای جنوبی و شمال غربی ایران بهطور کامل نادیده گرفته میشود.
تجربههای موفق جهانی؛ الگویی برای احیای مناطق غیرمرکزی
بررسی تجارب کشورهای دیگر نشان میدهد که حمایت مستقیم دولت و اتحادیهها میتواند چرخه اقتصاد محلی را به حرکت درآورد. برای مثال، دولت ترکیه از طریق سیاستهای مالیاتی و سرمایهگذاری هدفمند، شرکتهای دیجیتال نوپا را برای فعالیت در جوامع روستایی تشویق کرده است. آیا ایران میتواند از این مدلها الگوبرداری کند؟
پیشنهاد میشود که برنامههایی نظیر تأمین وامهای کمبهره، آموزش دیجیتال در شهرستانها و تدوین قوانینی برای کاهش سلطه پلتفرمهای بزرگ در محیطهای شهرستانی عملی شود.
نتیجهگیری نهایی
برای موفقیت اکوسیستم دیجیتال ایران، توجه به شهرستانها باید به اولویت اصلی تبدیل شود. بدون سیاستهایی که باعث توزیع عادلانه منابع و فرصتها شود، این حوزه همچنان تهرانمحور باقی خواهد ماند. همکاری میان اتحادیه کسبوکارهای مجازی، نهادهای دولتی و بخش خصوصی میتواند تحولی پایدار ایجاد کند.
نظر شما چیست؟ شما چه راهکارهایی برای احیای کسبوکارهای دیجیتال محلی پیشنهاد میدهید؟ نظرات خود را در بخش دیدگاهها با ما و دیگران به اشتراک بگذارید تا این بحث مهم گستردهتر شود!
دیدگاه ها