همدلی، یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌های انسانی است که ارتباطات اجتماعی و عاطفی ما را شکل می‌دهد. اما این توانایی در چه سنی در انسان‌ها ظهور می‌کند؟ پژوهش‌های جدید از کشف شگفت‌انگیزی پرده برداشته‌اند که نشان می‌دهد نوزادان انسان، حتی پیش از یادگیری زبان، از توانایی همدلی برخوردارند. این مقاله به بررسی جزئیات این پژوهش می‌پردازد و پیامدهای آن برای درک رشد شناختی انسان را تحلیل می‌کند.
از کشف تا شگفتی: همدلی در ماه‌های اولیه زندگی
طبق یافته‌های یک تیم تحقیقاتی در آلمان، نوزادان در سن تنها ۹ ماهگی قادر به ابراز همدلی هستند. در این تحقیق، رفتار ۹۳ نوزاد از کشورهای اوگاندا و بریتانیا با استفاده از موقعیت‌های شبیه‌سازی‌شده درد و رنج بررسی شد. بزرگسالانی که نقش پژوهشگر یا مادر کودک را داشتند، وانمود می‌کردند که انگشتشان آسیب دیده است و با گفتن عباراتی نظیر «آخ» یا «اوو» واکنششان را نشان می‌دادند. نتایج نشان داد که برخی نوزادان به مقابله با ناراحتی دیگران پرداخته و رفتارهایی نظیر نوازش یا در آغوش کشیدن از خود نشان دادند.
مطالعات میان‌فرهنگی: شباهت‌ها و تفاوت‌ها
این پژوهش در دو فرهنگ کاملاً متفاوت انجام شد: یکی در روستاهای اوگاندا و دیگری در شهرها و حومه بریتانیا. نکته جالب این است که نوزادان هر دو منطقه، رفتارهای مشابهی از خود بروز دادند، اگرچه تفاوت‌هایی نیز قابل مشاهده بود. کودکان بریتانیایی بیشتر ترجیح می‌دادند قبل از شنیدن نشانه‌های صوتی، به طور خودانگیخته همدلی نشان دهند، در حالی که کودکان اوگاندایی بیشتر تمایل داشتند پس از شنیدن صدا به آرام کردن دیگران بپردازند. این تفاوت‌های ظریف ممکن است ناشی از تفاوت در سبک‌های تربیتی و تاکیدات فرهنگی باشد.
«اگر من نتوانم احساسات شما را درک کنم، نه می‌توانم با شما ارتباط برقرار کنم و نه پاسخی به احساساتتان بدهم؛ پس همدلی مهارتی حیاتی است.»
– کارلو وردن، مؤسسه لایب‌نیتس در آلمان
تصور جدید از زمان شکل‌گیری همدلی
پیش از این، پژوهشگران باور داشتند که نشانه‌های اولیه همدلی، نظیر ناراحتی برای دیگران، تنها در حدود ۱۲ ماهگی ظاهر می‌شود. اما این تحقیق نشان می‌دهد که پایه‌های همدلی حتی در ماه‌های اولیه زندگی انسان وجود دارد. همان‌طور که وردن و همکارانش تأکید کرده‌اند، این رفتارها با افزایش سن کودکان قوی‌تر و منظم‌تر می‌شوند، به طوری که در ۱۹ ماهگی کودکان به صورت آگاهانه‌تری از دیگران حمایت می‌کنند.
ارزیابی کاربردی: چه پیامدی برای درک رشد کودکان دارد؟
همدلی نه تنها یک ابزار تکاملی است، بلکه پایه‌ای برای ایجاد جوامع انسانی و نظام‌های حمایتی به شمار می‌آید. اگر بدانیم که این ویژگی در چه سنی و چگونه رشد می‌کند، می‌توانیم از این اطلاعات برای تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندان خود استفاده کنیم. به عنوان مثال، والدینی که روش‌های تربیتی مناسب برای تشویق رفتارهای همدلانه در فرزندان خود اتخاذ می‌کنند، می‌توانند در تربیت افرادی با مهارت‌های اجتماعی بالاتر و ارتباط مؤثرتر کمک کنند.
همدلی به عنوان قابلیت جهانی: اهمیت پژوهش‌های میان‌فرهنگی
تحقیقات موجود بیشتر بر جوامع غربی (اروپا و آمریکای شمالی) متمرکز بوده و اطلاعات کمی درباره جوامع دیگر وجود دارد. مطالعه جدید نشان داده است که همدلی گرچه در فرهنگ‌های مختلف به شیوه‌های متنوع ظاهر می‌شود، اما به نظر می‌رسد قابلیت جهانی دارد. این یافته‌ها نه تنها به درک عمیق‌تر از رشد روان‌شناختی انسان کمک می‌کنند، بلکه توانایی‌های بنیادین انسان را برای ارتباط با دیگران و احساس درد مشترک تقویت می‌کنند.
افق‌های آینده: از مشاهده تا اقدام
پژوهش‌های بیشتری برای روشن‌تر شدن عملکرد همدلی در مراحل اولیه زندگی و عوامل تأثیرگذار بر آن مورد نیاز است. به عنوان مثال، آیا سبک تربیتی خاصی همدلی بیشتری را تشویق می‌کند؟ آیا محرک‌های محیطی مانند حضور در خانواده‌ای پرجمعیت یا تعاملات اجتماعی بیشتر بر همدلی اثر می‌گذارند؟ این پرسش‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا به ابعاد ناشناخته دیگری از این مهارت پیچیده دست یابیم.
نتیجه‌گیری نهایی
آنچه مطالعات اخیر نشان می‌دهند فراتر از یافته‌ای علمی است؛ این کشف، به ما یادآوری می‌کند که اصول بنیادی زندگی انسانی مانند همدلی چقدر در ژنتیک وپیشینه تکاملی ما ریشه دارند. این اطلاعات نه تنها باعث درک بهتر از مرحله‌های رشد می‌شوند، بلکه می‌توانند در سیاست‌های آموزشی و اجتماعی به کار گرفته شوند. بنابراین، گسترش پژوهش‌هایی از این دست در جوامع مختلف از اهمیت بسیاری برخوردار است.
شما این مقاله را چگونه می‌بینید؟ آیا تجربیات شخصی شما نشان‌دهنده شواهدی از همدلی در کودکان است؟ مشارکت شما در بخش نظرات می‌تواند افق‌های جدیدی به این بحث اضافه کند.
دیدگاه ها