برای مدت‌ها، سیاره مریخ به دلیل ساختارهای جغرافیایی مشابه زمین و نشانه‌های آبی، توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. حالا با کشف اخیر لرزه‌نگاران ناسا، بحث درباره وجود آب مایع در زیر سطح این سیاره دوباره داغ شده است. این کشف می‌تواند به معمای دیرینه‌ای پاسخ دهد که سال‌ها ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده بود: آب گمشده سیاره سرخ کجاست؟
مشاهدات لرزه‌نگاری و سرنخی از اقیانوسی پنهان
شواهد به‌دست‌آمده از تحقیقاتی که در نشریه علمی «نشنال ساینس ریویو» منتشر شده است، نشان می‌دهند که در عمق ۵/۴ تا ۸ کیلومتری زیر سطح مریخ، لایه‌ای از سنگ‌های متخلخل وجود دارد که ممکن است همانند یک اسفنج پر از آب باشد. داده‌ها نشان می‌دهند که امواج لرزه‌ای ناشی از برخوردهای سیارکی یا زلزله‌های مریخی با سرعت کمتری در این عمق حرکت می‌کنند، که نشان‌دهنده حضور آب مایع است.
«این لایه‌ی کم‌سرعت به احتمال زیاد شبیه سفره‌های آب زیرزمینی زمین است، جایی که آب در منافذ سنگ‌ها ذخیره شده است.»
هرویه تکالچیچ، استاد دانشگاه ملی استرالیا
میزان آب ذخیره شده: مقیاسی عظیم
برآوردها نشان می‌دهد که حجم آب موجود در این لایه معادل اقیانوسی با عمق ۵۲۰ تا ۷۸۰ متر است که تمام سطح مریخ را پوشش می‌دهد. این مقدار تقریباً برابر با حجم کل آب موجود در صفحه یخی قاره جنوبگان است. به گفته پژوهشگران، این آب ممکن است بخشی از همان آبی باشد که پیش‌تر تصور می‌شد در اثر کاهش میدان مغناطیسی و تخلیه جو مریخ، از سطح این سیاره به فضا فرار کرده است.
سرنوشت آب‌های مریخی: از سطح به اعماق
در گذشته، مریخ سیاره‌ای بسیار مرطوب‌تر بوده و آب فراوانی روی سطح آن جریان داشته است. نشانه‌هایی از شبکه‌های درهای و دلتای رودخانه‌ها به این موضوع اشاره دارد. با این حال، با کاهش شدید میدان مغناطیسی مریخ، جو سیاره به مرور رقیق‌تر شد و بخش اعظمی از آب آن به فضا فرار کرد. بخش دیگری نیز به شکل یخ در قطب‌ها و یا درون مواد معدنی هیدراته محبوس شد.
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که بخشی از این آب گمشده در عمق سطح محبوس شده و هنوز در حالت مایع باقی مانده است. این پدیده می‌تواند توضیحی برای تناقضات موجود در محاسبات پیشین درباره مقدار کلی آب مریخ باشد.
آیا حیات در مریخ امکان‌پذیر است؟
وجود آب مایع در مریخ نه تنها برای حل معمای آب گمشده، بلکه برای تأیید امکان وجود حیات در این سیاره بسیار حیاتی است. آب مایع یکی از الزامات اساسی برای ایجاد و حفظ حیات به شکلی است که ما آن را می‌شناسیم. اگرچه اثبات قطعی این موضوع نیاز به حفاری در عمق مریخ و بررسی مستقیم دارد، اما یافته‌های اخیر امیدهای جدیدی را برای دانشمندان به ارمغان آورده است.
«انجام مأموریت با ابزارهای لرزه‌نگار پیشرفته و مته‌های حفاری می‌تواند ما را به کشف نهایی درباره وجود آب مایع در مریخ نزدیک‌تر کند.»
هرویه تکالچیچ
چشم‌انداز آینده تحقیقات مریخی
این کشف جدید، اهمیت برنامه‌ریزی مأموریت‌های آینده به مریخ را دوچندان کرده است. ارسال ابزارهای پیشرفته برای لرزه‌نگاری و حفاری در عمق سیاره می‌تواند راه را برای دستیابی به پاسخ نهایی هموار کند. دانشمندان امیدوارند که با بررسی دقیق‌تر، بینشی عمیق‌تر نسبت به پتانسیل زیست‌پذیری مریخ و گذشته آن به‌دست آورند.
اندیشه پایانی
کشف اقیانوس پنهان در اعماق مریخ می‌تواند پاسخی به یکی از بزرگ‌ترین معماهای گذشته این سیاره باشد و در عین حال درهای جدیدی برای اکتشافات علمی بگشاید. اما هنوز بسیاری از پرسش‌ها باقی مانده‌اند و تنها مأموریت‌های آینده می‌توانند راه را برای کشف حقایق باز کنند. نظر شما درباره این اکتشاف چیست؟ آیا فکر می‌کنید حضور آب مایع در مریخ می‌تواند برای آینده بشر سرنخی حیاتی باشد؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید!
دیدگاه ها