پژوهشی جدید نشان می‌دهد خشونت و استرس ناشی از آن، نه تنها آثار روانی و جسمی شدیدی بر افراد درگیر دارد، بلکه می‌تواند بر نسل‌های آینده نیز تأثیرگذار باشد. این تحقیق شیوه‌های اپی‌ژنتیکی را بررسی کرده که چگونه تغییرات ناشی از تروما به نسل بعد انتقال پیدا می‌کنند.
اثرات استرس بر ژنوم: سازوکارهای اپی‌ژنتیک
استرس‌های شدید زندگی می‌توانند تغییرات شیمیایی در ژنوم انسان ایجاد کنند. این تغییرات که به نام “تغییرات اپی‌ژنتیکی” شناخته می‌شوند، مستقیماً توالی DNA را تغییر نمی‌دهند، بلکه نحوه عملکرد ژن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. پژوهشی در خانواده‌های سوری که درگیر خشونت بودند، شواهدی از این تغییرات را آشکار کرده است. این بررسی شامل ۴۸ خانواده سوری از سه نسل بوده و نشان داده که حتی کودکانی که مستقیماً تجربیات سخت را تحمل نکرده‌اند، تأثیرات ژنتیکی آن را دریافت کرده‌اند.
مشاهدات پژوهشی: نمونه‌ای از سوریه
در این پژوهش، نمونه DNA از ۱۳۱ نفر از خانواده‌هایی که خشونت‌های دوران جنگ سوریه را تجربه کرده بودند، گرفته شد. محققان مشاهده کردند که چهارده ناحیه از ژنوم این افراد دارای تغییرات شیمیایی بود که به نسل‌های بعد منتقل شده است. هشت مورد از این تغییرات، حتی در کودکانی که مستقیماً خشونت را تجربه نکرده بودند، ثابت بود؛ این موضوع نشانگر ماندگاری این تغییرات است.
تسریع پیری اپی‌ژنتیکی و خطرات سلامتی
نتایج این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که چنین تغییراتی ممکن است منجر به تسریع فرآیند پیری اپی‌ژنتیکی شوند، که می‌تواند خطر بیماری‌های مرتبط با سن را افزایش دهد. این اثرات همچنین در نواحی دیگری از ژنوم افرادی که مستقیماً درگیر خشونت بوده‌اند، مشاهده شد.
تاب‌آوری انسان در برابر خشونت
اگرچه تأثیرات منفی خشونت بر ژنوم افراد و نسل‌های بعدی جدی است، اما پژوهشگران از قدرت تاب‌آوری انسان‌ها نیز شگفت‌زده شدند. علی‌رغم تجربه‌های سخت، بسیاری از این افراد زندگی‌های رضایت‌بخشی دارند و سنت‌های خود را ادامه می‌دهند.
«در میان تمامی این خشونت‌ها، هنوز می‌توانیم مقاومت فوق‌العاده آن‌ها را تحسین کنیم. آن‌ها زندگی رضایت‌بخش و پرباری دارند، بچه‌دار می‌شوند و سنت‌ها را ادامه می‌دهند. این تاب‌آوری و استقامت احتمالاً از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد انسان‌هاست.»
– مولیگان، انسان‌شناس دانشگاه فلوریدا
کاربرد نتایج برای سیاست‌گذاری و مقابله با خشونت
این نتایج نشان می‌دهد که پیامدهای خشونت به قربانیان محدود نمی‌شود و نسل‌های آینده نیز در معرض خطر قرار می‌گیرند. این واقعیت باید سیاست‌گذاران را متقاعد کند که به مقابله با خشونت و ارائه خدمات حمایتی به قربانیان توجه بیشتری نشان دهند. اهمیت درک و همدلی انسانی نیز در این زمینه دوچندان می‌شود.
نتیجه‌گیری
خشونت و استرس ناشی از آن می‌توانند تغییراتی ماندگار در ژنوم انسان ایجاد کرده و سال‌ها پس از وقوع، بر نسل‌های بعدی تأثیرگذار باشند. این پژوهش بر اهمیت تاب‌آوری انسان و لزوم اتخاذ سیاست‌های جدی برای مقابله با خشونت تأکید دارد. ارائه خدمات حمایتی، درک علمی از آثار خشونت و افزایش همدلی اجتماعی می‌توانند به کاهش پیامدهای بین‌نسلی خشونت کمک کنند.
