در حالی که شورای عالی فضای مجازی نقش کلیدی در تعیین سیاست‌های کلان دیجیتال ایران دارد، اما تعویق و توقف جلسات این شورا سوالات متعددی درباره آینده این عرصه مطرح کرده است. با گذشت بیش از دو ماه از سال ۱۴۰۴، این شورا تاکنون هیچ جلسه‌ای برگزار نکرده و ضعف ساختار مدیریتی در این نهاد حیاتی به وضوح مشهود است.
عملکرد شورای عالی فضای مجازی؛ نگاهی به آمار و تناقض‌ها
شورای عالی فضای مجازی، طبق آیین‌نامه داخلی، موظف است حداقل هر دو هفته یک‌بار تشکیل جلسه دهد. با این حال، آمار منتشرشده نشان می‌دهد در کل سال گذشته تنها ۸ جلسه برگزار شده است؛ رقمی که حتی با گزارش رسمی دولت مبنی بر ۶ جلسه در سال ۱۴۰۳ در تناقض قرار دارد. این تناقض‌ها نمایی کلی از تنش‌های پنهان و عدم هماهنگی میان بازیگران کلیدی این عرصه را ارائه می‌دهد.
«بازنگری در برنامه‌های شورا و ایجاد شفافیت در دریافت و ارائه آمارها، ضروری‌ترین راهکار برای بازگرداندن اعتماد عمومی به فرآیند تصمیم‌گیری است.»
– ابوالحسن عاملی، عضو شورای عالی فضای مجازی
تعویق در جلسات؛ تهدید یا فرصت؟
آخرین جلسه رسمی این شورا در ۲۵ بهمن ۱۴۰۳ برگزار شد و پس از آن، هیچ دعوت‌نامه رسمی برای برگزاری جلسه‌های جدید ارسال نشده است. تصمیم‌گیران این نهاد در حالی که باید سیاست‌های اجرایی و تصمیمات کلان در فضای مجازی کشور را طرح‌ریزی کنند، با تأخیرهای مکرر مواجه هستند. به نظر می‌رسد این تعویق‌ها نه تنها چشم‌انداز کلی سیاست‌های دیجیتال ایران را مبهم کرده، بلکه امید عمومی نسبت به رفع محدودیت‌ها و بازگشت به توسعه پایدار در این بخش را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
رفع فیلترینگ: فرصتی از دست‌رفته؟
دولت چهاردهم بارها بر تلاش برای رفع تدریجی فیلترینگ تأکید داشته است. نمونه‌هایی نظیر رفع محدودیت از واتس‌اپ و گوگل‌پلی، گامی مثبت در این مسیر تلقی می‌شود. اما در سایه غیبت شورا، این روند کند و حتی متوقف شده است. مهم‌تر آنکه تصمیم درخصوص پلتفرم‌هایی چون تلگرام و یوتیوب که تأثیر چشمگیری بر کاربران ایرانی دارند، همچنان در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد. در همین حال، وزیر ارتباطات نیز اعلام کرده که تعیین زمان مشخص برای رفع فیلتر ممکن نیست و این موضوع از کنترل دولت خارج است.
«زمان مشخصی برای رفع فیلتر نمی‌توان تعیین کرد و تصمیم‌گیری در این‌باره صرفاً در اختیار دولت نیست.»
– ستار هاشمی، وزیر ارتباطات
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی
ناتوانی در تصمیم‌گیری در بالاترین سطح سیاست‌گذاری دیجیتال، فشارهای اجتماعی و اقتصادی جدی‌ای به همراه داشته است. کسب‌وکارهای وابسته به فناوری و استارت‌آپ‌ها از عدم پیش‌بینی‌پذیری سیاست‌ها رنج می‌برند، در حالی که اعتماد عمومی به وعده‌های انتخاباتی درباره اصلاحات در فضای مجازی کمرنگ شده است. این بن‌بست می‌تواند فرصت‌های توسعه اقتصادی و نوآوری‌های فناورانه ایران را در سطح جهانی کاهش دهد.
پیش‌بینی آینده؛ آیا تغییری در راه است؟
در حالی که جلسه‌ای احتمالی برای اردیبهشت‌ماه برنامه‌ریزی شده است، هنوز هیچ تأییدیه رسمی برای آن وجود ندارد. اگر این جلسه برگزار شود، می‌تواند زمینه‌ساز شفافیت بیشتر در سیاست‌گذاری و حل مشکلات فعلی باشد. اما بدون برنامه‌ریزی دقیق و شفافیت در عملکرد، تغییرات مثبت همچنان دور از دسترس خواهد بود.
نکات پایانی
آنچه مشخص است، توقف جلسات شورای عالی فضای مجازی نشان از ضعف‌های ساختاری در مدیریت این نهاد کلیدی دارد. این شرایط نه تنها روند اصلاحات در این عرصه را مختل کرده، بلکه فشارهای اجتماعی و اقتصادی متعددی را ایجاد کرده است. اکنون زمان آن فرارسیده تا تصمیم‌گیران این حوزه با شفافیت عمل کنند و گام‌های کارآمدی برای بازگشت اعتماد عمومی بردارند.
نظر شما در این مورد چیست؟ آیا فکر می‌کنید شورای عالی فضای مجازی می‌تواند به عملکرد بهتری دست یابد؟ دیدگاه‌های خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید!
دیدگاه ها