اقدام به سفر به مریخ، رویای دیرینه‌ای است که بشر در دهه‌های آینده به تحقق آن نزدیک می‌شود. با این حال، چالش‌های بی‌شمار سلامتی که فضانوردان در این مسیر با آن مواجه خواهند شد، از جمله تأثیرات گرد و غبار مریخ، محققان را به انجام پژوهش‌های گسترده‌تر واداشته است. در این مقاله، خطرات ناشی از گرد و غبار مریخی و راهکارهای پیشگیری از آن بررسی شده‌اند.
تهدیدهایی که گرد و غبار مریخ به همراه دارد
سیاره مریخ به دلیل طوفان‌های گرد و غبار معروف است که اغلب به صورت محلی و هر سه سال یک‌بار به صورت جهانی ظاهر می‌شوند. این پدیده می‌تواند تجهیزات الکترونیکی را مختل کند و صفحات خورشیدی را از کار بیندازد. نکته نگران‌کننده‌تر، خطرات بالقوه‌ی بهداشتی خاک مریخ است که به دلیل اندازه‌ی کوچک ذرات، می‌تواند بیماری‌های ریوی و تنفسی جدی ایجاد کند.
عناصر مضر موجود در خاک مریخ
بر اساس مطالعات اخیر، گرد و غبار مریخ حاوی سیلیس و عناصر آهنی است که به شکل نانومقیاس می‌توانند آسیب‌پذیری سیستم تنفسی انسان را افزایش دهند. بررسی‌های مشابه روی گرد و غبار ماه نشان داده‌اند که این پدیده می‌تواند موجب تحریک گلو، سرفه، و حتی بیماری‌های مزمن نظیر سیلیکوزیس شود.
«اندازه کوچک ذرات خاک مریخ از حد توان مخاط ریه‌ها برای دفع خارج است، بنابراین خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی بیشتر می‌شود.»
– جاستین ال. وانگ، پزشک متخصص دانشگاه USC
تشعشعات کیهانی و مخاطرات همراه
افزون بر گرد و غبار، فضانوردان در مأموریت‌های مریخ با چالش‌های دیگری همانند تشعشعات کیهانی مواجه خواهند شد که بر سلامت عمومی آن‌ها، به خصوص دستگاه تنفسی و قلبی‌عروقی، اثرات منفی دارند. این مسئله شرایط درمان در مریخ را، به دلیل تأخیرهای شدید ارتباطی و لجستیک، دشوارتر می‌سازد.
راهکارهای پیشگیرانه و فناوری‌های نوظهور
محققان توصیه می‌کنند که از ورود گرد و غبار به محیط سکونت فضانوردان جلوگیری شود. همچنین فیلترهای مناسب، ویتامین C برای مقابله با اثرات کروم و تنظیم مصرف ید برای پرکلرات‌ها می‌توانند کارساز باشند. با این حال، بر مصرف متعادل این مواد تأکید شده است، چراکه مصرف بی‌رویه‌ی آن‌ها مخاطرات دیگری را ایجاد می‌کند.
علاوه بر این، آژانس‌های فضایی در حال توسعه فناوری‌هایی از قبیل اسپری‌های ویژه و پوشش‌های محافظتی هستند که می‌توانند به کاهش تأثیرات گرد و غبار مریخ کمک کنند. این نوآوری‌ها در کنار برنامه‌های مهمی مثل آرتمیس، می‌توانند آینده‌ای ایمن‌تر برای فضانوردان رقم بزنند.
نتیجه‌گیری
مأموریت‌های آینده به مریخ، اگرچه فرصت بی‌نظیری برای پیشرفت علمی فراهم می‌کنند، اما با خطرات جدی بهداشتی همراه هستند. پژوهش‌های مداوم و فناوری‌های نوین، می‌توانند نقش کلیدی در پیشگیری و مدیریت این خطرات ایفا کنند. توجه ویژه به گرد و غبار مریخ، حفظ سلامت فضانوردان و تضمین موفقیت مأموریت‌های بلندمدت را امکان‌پذیر خواهد کرد.
